Wycinanie laserowe a bezpieczeństwo – jak zmniejszyć ryzyko dla zdrowia operatorów?

Czy praca z wycinarkami laserowymi może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia? W jaki sposób zabezpieczyć stanowiska pracy z laserem i o czym należy wiedzieć, aby zapewnić pracownikom bezpieczeństwo?

Zagrożenia w pracy z wycinarkami laserowymi

Specyfika pracy z promieniowaniem laserowym związana jest przede wszystkim z ryzykiem uszkodzenia narządu wzroku. W tym wypadku to właśnie oczy są najbardziej narażone na niebezpieczeństwo, a wynika to z faktu, że wycinarki laserowe typu fiber wytwarzają niewidoczne promieniowanie, które nie stymuluje reakcji obronnych (zamykanie powiek). Stopień uszkodzenia wzroku zależy od natężenia promieniowania. Jak pokazują przeprowadzone przez Centralny Instytut Ochrony Pracy statystki, blisko połowa wypadków związanych z obsługą urządzeń laserowych, jest związana z długotrwałym naświetlaniem narządu wzroku przez promieniowanie laserowe. Jest to spowodowane brakiem odpowiedniego zabezpieczenia jak gogle czy okulary. Zdarza się, że pracownicy korzystają z zabezpieczeń, ale są one źle dobrane.

Kolejnym zagrożeniem jest wysoka temperatura wycinanych detali, która stwarza również zagrożenie oparzeniem, przy rozładowywaniu pociętych detali.

Ponadto, podczas wycinania laserowego powstają pyły i gazy, które po przeniknięciu do krwiobiegu, mogą być groźne dla zdrowia. Odkładają się one w wielu narządach, co w przyszłości może stać się powodem wielu poważnych infekcji oraz chorób.

Kolejną przyczyną wypadków związanych z promieniowaniem laserowym jest przypadkowy kontakt osób trzecich z urządzeniami. Wynika to z faktu, że stanowiska pracy są nieprawidłowo zabezpieczone.

Ocena ryzyka zawodowego – co należy wiedzieć?

Prawidłowa ocena ryzyka związanego ze stanowiskiem pracy, w którym wykorzystywane są lasery, powinna uwzględniać: zagrożenia wynikające ze stosowania układu laserowego, środowisko pracy i poziom uświadomienia pracowników.

Bardzo ważne jest, aby na terenie zakładu pracy stosować odpowiednio dobrane środki ochrony indywidualnej, tj. okulary, gogle, fartuchy, rękawice i specjalną odzież. Właściwe dopasowanie powinno uwzględniać rodzaj i moc urządzeń.

Szkolenie operatorów, z szczególnym uwzględnieniem zachowania bezpieczeństwa pracy i przestrzegania procedur jest podstawą bezpiecznej i wydajnej pracy.

Poza środkami ochrony indywidualnej, bardzo istotne jest wykorzystanie maszyn, których konstrukcja i sterowanie zapewnia bezpieczną pracę. Stanowiska do cięcia laserowego powinny być wydzielone, z ograniczonym dostępem osób postronnych. System powinien być wyposażony w obudowę spełniającą wszystkie wymogi CE, łącznie z zastosowaniem bezpiecznego przeszklenia ochronnego zapewniające obserwację procesu cięcia oraz stosowanie efektywnych systemów  odciągowo-filtracyjnych rekomendowanych przez producenta / dostawcę wycinarki laserowej. Tego typu jednostki powinny być tak dopasowane, aby umożliwić filtrację pyłu i dymu w stężeniach, które występują na stanowisku roboczym. Ważne jest też, aby zwrócić uwagę na typ filtrów, ich stanu, czy rozlokowania całego systemu.

Kolejnym bardzo ważnym elementem bezpieczeństwa są regularne przeglądy, zarówno wycinarki laserowej, jak i wszystkich komponentów całego systemu. Korzystanie z autoryzowanego serwisu, stosowanie oryginalnych części zamiennych i zużywalnych daje gwarancje nieprzerwanej i efektywnej pracy urządzenia

Nowoczesne urządzenia minimalizują poziom zagrożenia

Jednym z kluczowych sposobów zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom jest stosowanie najnowocześniejszych urządzeń wyposażonych w dodatkowe systemy ochraniające pracowników. Przykładem mogą być tutaj wycinarki laserowe. Minimalizują one zakres obsługi przez operatora – sterowanie odbywa się najczęściej poprzez panel dotykowy, a sama operacja obywa się za szybą. Systemy bezpieczeństwa mogą być jednak jeszcze bardziej zaawansowane. W wielu nowoczesnych urządzeniach stosuje się również dodatkowe zabezpieczenia zintegrowane z konstrukcją maszyny, uniemożliwiające przypadkowe uruchomienie urządzenia, co mogłoby doprowadzić do wypadku. Standardem jest stosowanie zabezpieczeń optycznych unieruchamiających maszynę w przypadku niewłaściwej obsługi lub innych, uniemożliwiających jej uruchomienie przez osobę niepowołaną.

Podsumowanie

Każda technologia stosowana w przemyśle stwarza większe lub mniejsze ryzyko dla zdrowia i życia pracowników. Stąd też ważna jest przemyślana konstrukcja maszyny i jej sterowania, które minimalizują możliwość popełnienia błędu przez obsługę. Konieczne jest wdrożenie odpowiednio dostosowanych zasad BHP, dzięki ciągłym szkoleniom podnoszącym nie tylko wiedzę techniczną operatorów, ale i świadomość występujących zagrożeń. W minimalizowaniu ryzyk związanych z procesami technologicznymi pomocne są nowoczesne urządzenia, ciągle udoskonalane tak, by zwiększyć komfort i bezpieczeństwo pracy operatorów. Najlepszym przykładem takiej działalności są nowoczesne wycinarki laserowe firmy Baykal Makina oraz Mitsubishi Electric.